usame bin ladin'in abbottabad'daki kompleksi ne demek?

Usame bin Ladin, yerel halk tarafından Veziristan Konağı ( - Veziristan Haveli) olarak da bilinen ve Pakistan'ın Hayber Pahtunhva eyaletindeki Abbottabad şehrine bağlı Bilal Town'da yer alan ve çeşitli yapılardan oluşan bir komplekste bir dönem gizli bir şekilde yaşamıştı. Kompleks, Pakistan Harp Akademisinin yaklaşık 1,3 km güneybatısında, toprak bir yolun sonunda bulunmaktaydı.

Bin Ladin; Pakistanlı bir istihbarat görevlisinin ifadesine göre Ocak 2006'da, eşlerinden biri olan Emel Ahmed Abdülfettah'ın yakalandıktan sonra Pakistanlı yetkililerce yapılan sorgulamasındaki ifadesine göre ise 2005'te burada yaşamaya başlamıştı. Üç katlı bir ana yapının bulunduğu kompleksin etrafı beton duvarlar ve bu duvarların üzerine çekilen dikenli tellerle çevriliydi. Giriş kısmında metal bir güvenlik kapısının yer aldığı komplekste çeşitli hayvanlar ile bir sebze bahçesi de bulunuyordu. Bin Ladin'in kuryeliğini yapan Ebu Ahmed el-Kuveyti'nin varlığını ve konumunu tespit eden Amerikalı istihbaratçılar, bu sayede Ağustos 2010'da komplekse ulaştı. Yapılan gözlem ve incelemeler sonucunda komplekste bin Ladin'in kalma ihtimalinin yüksek olduğu tespit edildi. 2011'de, 1 Mayıs'ı 2 Mayıs'a bağlayan gece Amerikan kuvvetlerince komplekse yapılan ve Neptün Mızrağı Harekâtı olarak adlandırılan baskında, bin Ladin'in yanı sıra komplekste yaşayan dört kişi öldürüldü. Harekât sonrasında kullanılmayan ve Pakistan polisi tarafından korunan kompleks, Şubat 2012'de Pakistanlı yetkililer tarafından yıkıldı.

Kuryenin tespiti ve kompleksin bulunması

Usame bin Ladin'in kuryeliğini yapan Ebu Ahmed el-Kuveyti ile ilgili ilk bulgulara, Guantanamo Kampı'nda tutuklu bulunan el-Kaide yöneticisi Hasan Gül'ün 2004 yılında verdiği bilgiler doğrultusunda ulaşıldı.¹ El-Kuveyti'nin varlığını ve konumunu tespit eden Amerikalı istihbarat yetkilileri, Kuveyt'te yaşayan ailesiyle yaptığı telefon ve e-posta görüşmelerini izleyerek kuryenin Pakistan'ın kuzeyinde olduğu belirledi.²³ Bir yıl kadar kullanmadığı SIM kartı Temmuz 2010'da, farklı kaynaklara göre Peşaver'de⁴⁵ veya Abbottabad'da⁶ tekrar kullanarak gerçekleştirdiği telefon görüşmesiyle birlikte kendisinin Abbottabad'da, çevresi yüksek duvarlarla çevrili bir komplekste kaldığı tespit edildi. El-Kuveyti'yi bir süre gözlem altında tutan yetkililer, uydu görüntüleri ve çeşitli istihbarat verilerini de değerlendirerek Ağustos 2010 itibarıyla bu komplekste bin Ladin'in kalma ihtimalini yüksek olarak belirlediler.⁷⁸ CIA, uydu görüntüleri ve istihbarat raporlarını kullanarak Abbottabad'daki komplekste yaşayan kişilerin kimliğini belirlemeye çalıştı. Eylül 2010'da yapının önemli birini saklamak için inşa edildiği kararına varılırken, bu önemli kişinin bin Ladin olabileceği üzerinde duruldu.⁹¹⁰ Yetkililerin tahminine göre bin Ladin burada en genç karısı ve ailesiyle birlikte yaşamaktaydı.¹¹

Geçmişi

Gulf News'te yayınlanan bir haberde yer alan üst düzey bir istihbarat yetkilisinin açıklamasına göre kompleks, daha önceleri Servislerarası İstihbarat (ISI) tarafından güvenli ev olarak kullanılmıştı.¹² Aynı haberde başka bir yetkili, bu ev olmasa da evin üzerinde bulunduğu kompleks veya bölgenin ISI tarafından kullanıldığını öne sürmüştü.¹³ BBC News'teki bir haberde yer verilen bir ISI yetkilisinin açıklamalarına göre; hâlâ inşa hâlinde olan komplekse, Ebu Ferec el-Libi'nin burada olduğu şüphesiyle 2003 yılında ISI tarafından bir baskın düzenlenmiş ve bu tarihten sonra kompleksin artık takip listesinde olmadığı belirtilmişti.¹⁴ Bir güvenlik görevlisinin The New York Times{{'}}ta yer alan ifadesine göre bina 2004 yılında tamamlanmıştı. Aynı haberde, kendi arazisini de aynı yıl satın aldığını belirten civarda yaşayan birisi de arazinin satın alınma ve binanın tamamlanma tarihini 2004 olarak verirken; bir güvenlik görevlisinin de binanın 2004'te tamamlandığı yönündeki sözleri de yer almıştı.¹⁵ Associated Press tarafından yayınlanan resmî tapu belgelerine göre kompleksin bulunduğu arazinin parselleri 2004-2005 yılları arasındaki dört farklı dönemde, Muhammed Erşad (gerçek adı İbrahim Said Ahmed olan kuryenin tanındığı adlardan biri) adına düzenlenmiş sahte bir kimlik ve adres kullanan kişi tarafından yaklaşık $48.000 karşılığında alınmıştı.¹⁶¹⁷

Associated Press'e konuşan Gazi Mehfuz ül-Hak, kompleksin bulunduğu arazideki parselleri 2005'te Erşad Han adlı birine sattığını söyledi.¹⁸ Erşad Han'ın araziyi "bir amca" için aldığını söylediğini ifade eden ül-Hak, araziyi satması sonrasında kendisiyle birkaç kez karşılaştığını ve "araziniz artık çok değerli" dediğini belirtti.¹⁹ Tapu belgelerine göre arazideki diğer iki parseli Kasım 2004'te alan Muhammed Erşad, parsellerin sahibi Rece İmtiyaz Ahmed'in ifadesine göre, bahsi geçen arazileri bir aracı kullanarak almıştı.²⁰ The Sun{{'}}a konuşan Pakistanlı bir istihbarat görevlisi, "elde ettikleri istihbarat verilerine göre bin Ladin'in komplekse ilk kez 6 Ocak 2006'da giriş yaptığına tamamıyla inandıklarını" söyledi.²¹ Abbottabad Komisyonunun oluşturduğu raporda, komplekste yakalanan kadınların Pakistanlı güvenlik güçlerince yapılan sorgulanmalarına yer verilmekteydi. Buradaki ifadelerinde kadınlar, 2005 yılından beri bin Ladin ile birlikte burada yaşadıklarını söylemişlerdi.²²

Neptün Mızrağı Harekâtı, sonrası ve yıkımı

2011'in 1 Mayıs'ını 2 Mayıs'a bağlayan gece Amerikan özel kuvvetlerine bağlı iki düzine harekâtçı tarafından gerçekleştirilen ve Neptün Mızrağı Harekâtı olarak adlandırılan komplekse düzenlenen baskında; Usame bin Ladin'in yanı sıra bin Ladin'in oğlu Halid, Ebu Ahmed el-Kuveyti, Ebu Ahmed el-Kuveyti'nin kardeşi Ebrar ve Ebrar'ın karısı Büşra öldürüldü.²³ Amerikalı yetkililer tarafından yapılan açıklamada harekâtta, evde bulunan on sabit disk, çeşitli belgeler, DVD'ler, yüze yakın USB bellek, iki düzine cep telefonu ve elektronik ekipmanlar ele geçirildiği belirtildi.²⁴²⁵²⁶ Pakistan tarafının baskından haberi olmazken,²⁷ Amerikan kuvvetlerinin bölgeden ayrılması sonrasında önce kompleksin bulunduğu bölgeye giden orduya bağlı birimler, daha sonra ise polis kompleksin güvenliğini sağladı.²⁸ Baskın sırasında acil iniş gerçekleştiren ve kullanılan teknolojinin açığa çıkmaması için harekâtçılar tarafından kurulan patlayıcılarla patlatılan Amerikan kuvvetlerine ait Sikorsky UH-60 Black Hawk helikopterin kompleks içinde kalan kısımları ise bir süre sonra kaldırıldı.²⁹³⁰ Baskının ardından içeride çekilen bazı fotoğraflar ile bir video ABC News tarafından,³¹ baskında öldürülen erkeklerin fotoğrafları da dahil olmak üzere farklı fotoğraflar da Reuters tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.³²

Harekât sonrasında kullanılmayan ve polis tarafından korunan kompleks, 25 Şubat 2012 akşamında başlayan işlemler sonrasında Pakistanlı yetkililer tarafından yıkıldı.³³³⁴ Yıkıma harekâttan hemen sonra karar verildiği, Pakistan hükûmetinin ABD güçlerinin operasyonunu soruşturma amacıyla bir yargı komisyonu kurmasıyla yıkımdan vazgeçildiği ifade edildi.³⁵ Pakistan hükûmetinden yıkım sebebi hakkında resmî bir açıklama gelmedi.³⁶ Pakistanlı bir yetkili, yargı komisyonunun işini büyük oranda tamamlaması ve herhangi bir soruşturma için binaya ihtiyaç duyulmaması nedeniyle binanın yıkılmasına karar verildiğini belirtti.³⁷ Medyada ise kompleksin Pakistan askeriyesi ve istihbaratı için bir zayıflık veya utanç sembolü olduğu, bir el-Kaide tapınağı hâline gelmesinden çekinildiği ve operasyon sonrasında Abbottabad'daki yerel halkın bölgedeki sıkı güvenlik önlemlerinden şikayet etmesi gibi sebeplerle yıkıldığı söylendi.³⁸

Mimarisi

Üç katlı kompleks, toprak bir yolun sonunda ve Abbottabad şehir merkezinin yaklaşık 4 km kuzeydoğusunda, Bilal Town adlı kasabada bulunuyordu.³⁹⁴⁰⁴¹ Kompleksin 1,3 km kadar kuzeydoğusunda ise Pakistan Harp Akademisi yer almaktaydı.⁴² Aralık 2011'de yayınlanan evin orijinal planlarında evin inşasının Modern Associates adlı firma tarafından gerçekleştirildiği belirtilmekteydi. İki ortağın işlettiği firmanın ortaklarından biri olan Cüneyd Yunus, planın babası Muhammed tarafından çizildiğini söylemişti. Başlangıçta ev iki katlı planlanmış, üçüncü kat ise kaçak olarak çıkılmıştı.⁴³ İnşaat, Nur Muhammed adlı müteahhidin yönetiminde gerçekleştirildi.⁴⁴ Amerikalı yetkililer kompleksin tahmini değerini $1 milyon olarak gösterirken, yerel emlak firmaları en fazla $250.000 değer biçmişti.⁴⁵⁴⁶

Yaklaşık 3.500 m² alana yayılan⁴⁷ kompleksi çevreleyen beton duvarın yüksekliği 3,7-5,5 m arasında değişmekteydi ve üst kısmına dikenli tel çekilmişti.⁴⁸⁴⁹ Komplekse giriş yapılan ana metal kapı, her iki yanında duvarların yer aldığı bir koridora çıkıyordu. Sağ tarafta, ürün yetiştirilen bahçe ile toplanan ürünlerin konulduğu kulübenin de yer aldığı alan vardı. Komplekste ayrıca hayvanların yaşadığı ayrı bir bölge de bulunuyordu. Koridorun sonunda yer alan ikinci bir metal kapının ardında; yatak odası, banyo, mutfak ve kilerden oluşan ve duvarlarla çevrili ana binanın bulunduğu alandan metal bir kapıyla ayrılan tek katlı misafirhanenin bulunduğu bölgede bir de garaj yer almaktaydı. ⁵⁰⁵¹ Kompleksin içindeki üç katlı ana binanın çevresi ayrı bir duvarla çevrelenmişti ve misafirhaneden açılan metal bir kapıdan geçilerek bu bölgeye giriş yapılmaktaydı. Ana binanın bulunduğu bölümün avlusunda dört bir yanında pencere bulunan bir odadan oluşan küçük bir yapı, bu yapının yanında ise su deposu ile ekmek fırını vardı.⁵²

Aralık 2011'de yayınlanan ve iki katlı olarak görülen ana yapının orijinal planlarında zemin katta dört oda, üç banyo, bir mutfak ve bir kiler, ikinci katta ise dörder banyo ve oda vardı.⁵³ İkinci ve üçüncü katlarda birer balkon bulunurken, üçüncü kattaki balkonun etrafı 2,1 m yüksekliğindeki duvarla çevrelenmişti.⁵⁴⁵⁵ Üçüncü kattaki pencereler opaktı.⁵⁶ Evin yola bakan cephesinde herhangi bir pencere yoktu.⁵⁷ Teras kısmında dikdörtgen şeklinde, yaklaşık 2,13 m yükseliğinde bir güvenlik duvarı vardı.⁵⁸

Komplekste yaşam

Yerel halk yapıyı, sahiplerinin Veziristan'dan olduğunu düşündükleri için "Veziristan Konağı" olarak biliyordu.⁵⁹ Neptün Mızrağı Harekâtı sırasında komplekste Usame bin Ladin; Hayriye Sabar, Siham Sabar ve Emel Ahmed Abdülfettah adlarındaki üç eşi ile birlikte yaşıyordu.⁶⁰ Bin Ladin'in Siham Sabar ile Halid isimli oğlu,⁶¹ Meryem ve Sümeyye isimli kızları;⁶² Emel ile Safiye,⁶³ Zeyneb⁶⁴ ve Asiye⁶⁵ isimli kızları, Hüseyin⁶⁶ ve İbrahim⁶⁷ isimli erkek; Abdullah ile Hamza isimli erkek ve Fatma adındaki kız ile adı açıklanmayan bir torunu⁶⁸⁶⁹⁷⁰ bulunmaktaydı. Bin Ladin ailesi dışında komplekste Ebrar ve karısı Büşra; İbrahim ve karısı Meryem ile çiftin Abdürrahman ve Halid adlarındaki oğulları ile Rahime adlı kızı ve adı bilinmeyen bir çocuğu olmak üzere toplam 24 kişiye rastlanmıştı.⁷¹⁷² Kompleksin misafirhane kısmı ile ana binanın zemin katında Ebrar ve İbrahim kardeşler ile aileleri, ana binanın ikinci katında bin Ladin'in yaşça büyük iki eşi, çocukları ve torunları, üçüncü katında ise bin Ladin ile en genç eşi Emel kalmaktaydı.⁷³⁷⁴

Gerekli izinleri aldıktan sonra Şubat 2012'de eve giren CNN muhabiri Peter Bergen, bin Ladin'in yatak odasında Just for Men marka siyah saç boyası ile ampisilin, ibuprofen, Nestlé enerji glukoz bantları, Amplicox (penisilin) ve Spasler P şurup (spazm çözücü) gibi ilaçlar bulduğunu yazdı.⁷⁵ NBC News'te yayınlanan bir haberde ise Pakistanlı yetkililerin komplekste peptik ülser ilacı, gabapentin (nörolojik bozuklukların tedavisi için), ampisilin (antibiyotik), Natrilix (yüksek tansiyon ilacı), Grucid (gastrit ve reflü tedavisinde kullanılan bir tür omeprazol), Avena şurubu (beyaz yulaftan elde edilen, yapay tatlandırıcı veya cinsel güç arttırıcı olarak kullanılan doğal bileşen), NIFIM (antibiyotik), Tixylix (öksürük ve nezle şurubu), Brufen (ağrı kesici olarak kullanılan ibuprofen) ve Dettol (antiseptik) bulduğu belirtildi.⁷⁶ Üçüncü kattaki bin Ladin'in yatak odasının yanında bir çalışma odası, alaturka tuvalet ve mutfak da vardı.⁷⁷⁷⁸ Evdeki yataklar kontrplak yığınları üzerine konulmuştu.⁷⁹⁸⁰

Komplekste İnternet ve telefon hattı bulunmuyordu.⁸¹ İçeridekiler, komşu evlerdekilerin yaptığı gibi çöplerini toplanması için dışarı bırakmak yerine yakmaktaydı.⁸²

Kompleks yakınlarında yer alan bir market sahibi, evden gelenlerin 10 kişilik yiyecek alışverişi yaptığını, her zaman en iyi markalardan aldıklarını ve ödemeyi nakit yaptıklarını söyledi.⁸³ Harekât sonrasında Pakistanlı yetkililer evde hurma, kuru yemiş, yumurta, zeytinyağı ve kurutulmuş et gibi gıdalar buldu.⁸⁴ Öte yandan kompleks içerisinde bir sebze bahçesi ile tavşanlar, bal arıları⁸⁵ tavuklar ve bir inek vardı.⁸⁶ Yakınlarda yaşayan ve çiftçilikle uğraşan bir kişi kompleksteki sebze bahçesinin hasatını gerçekleştirmekteydi.⁸⁷

Abbottabad Komisyonu Raporu'nda bin Ladin'in eşlerinin; eve Ebrar ve İbrahim dışında hiç kimsenin girmediğini, bin Ladin ailesi ile Ebrar ve İbrahim'in ailelerinin herhangi bir yakınlık kurmadığını, çocukların birlikte oynamadığını ifade ettiği belirtilmekteydi.⁸⁸

The New York Times{{'}}ta yayınlanan haberde evin yakınlarında yaşayan bir kadın, evde yaşayan kadınların başkalarıyla sosyalleşmediğini, diğer evleri ziyaret etmediğini, yalnızca kendilerine eşlik eden eşleriyle birlikte ve arabayla dışarı çıktıklarını ifade etti.⁸⁹ Yine komşuların ifadelerine göre evdekiler namaz kılmak için camiye gitmekte ve bölgedeki cenaze törenlerine katılmaktaydı.⁹⁰ Başka bir komşu ise çocukların toplarının oyun oynarken zaman zaman kompleksin bahçesine kaçtığını ve içeridekilerin topu geri vermek yerine çocuklara 50 rupi verdiğini ifade etmişti.⁹¹ Bölgede çocuk felci aşısı dağıtımı yapan bir kadın, komplekste yaşayan birine aşıyı verdiği sırada içeride park hâlinde birkaç SUV gördüğünü söyledi.⁹²

Ayrıca bakınız

• Usame bin Ladin'in Hartum'daki evi

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Kompleksin ve evin içerisinde çekilen video görüntüleri - ABC News
• Kompleksin, içerisinde dolaşılabilen 3 boyutlu bir modeli()
• Kompleksten yazılan mektuplar (Orijinalleri ve İngilizce çevirileri )
• Al Jazeera Türk'ün Komşum Bin Ladin adlı belgeseli

Orijinal kaynak: usame bin ladin'in abbottabad'daki kompleksi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩
43. ↩
44. ↩
45. ↩
46. ↩
47. ↩
48. ↩
49. ↩
50. ↩
51. ↩
52. ↩
53. ↩
54. ↩
55. ↩
56. ↩
57. ↩
58. ↩
59. ↩
60. ↩
61. ↩
62. ↩
63. ↩
64. ↩
65. ↩
66. ↩
67. ↩
68. ↩
69. ↩
70. ↩
71. ↩
72. ↩
73. ↩
74. ↩
75. ↩
76. ↩
77. ↩
78. ↩
79. ↩
80. ↩
81. ↩
82. ↩
83. ↩
84. ↩
85. ↩
86. ↩
87. ↩
88. ↩
89. ↩
90. ↩
91. ↩
92. ↩

Kategoriler